De Turkse Van
door Janneke Tanriöven
foto's Janneke Tanriöven, Leslie Wal
Bij de meeste mensen is de kortharige huiskat, ten onrechte vaak Europese Korthaar genoemd, de eerste kat in hun leven. Kennismaking met een raskat kan op verschillende manieren. In de vriendenkring, het bezoeken van een kattenshow of het lezen in een tijdschrift. De keuze voor een bepaald ras kan door verschillende factoren worden bepaald: karakter, activiteit, uiterlijk en een niet onbelangrijke, de dagelijkse verzorging. Zelf ben ik gevallen voor het karakter van de Turkse Van, zijn stevige bouw en weinig intensieve vachtverzorging.
De Turkse Van behoort tot de natuurrassen, d.w.z. het ras heeft zich zonder tussenkomst van de mens kunnen ontwikkelen. Nu nog kunnen katten, die geschikt zijn voor de fok en soms ook voor de show, worden gevonden niet alleen rondom het Van-meer, maar in heel Turkije en in de buurlanden. Deze katten zijn nog steeds belangrijk voor de uitbreiding van de genenpool. Bij bestudering van de diverse stambomen, komen er steeds bepaalde namen terug, m.n. van een aantal katers.
Geschiedenis
Uit opgravingen is gebleken, dat er 7000 jaar geleden al gedomesticeerde katten in het huidige Turkije aanwezig waren. Dit is 2000 jaar eerder dan in het Oude Egypte ! Er zijn terracotta beeldjes gevonden van vrouwen met een kat in hun armen of ermee spelend.
In het Louvre te Parijs bevindt zich een Romeins schild met de afbeelding van een grote licht gekleurde kat met een geringde staart. Deze kat doet erg aan onze huidige Turkse Van denken. De Romeinen bezetten het Oude Armenië van 75 tot 387 AD.
De Fransen claimen de eerste Turkse Van katten in West Europa. In 1933, een zekere monsieur Karelu uit Turkije, nam 2 katten mee naar Normandië. Deze katten hebben zich vermenigvuldigd met de lokale katten.
In 1955 (volgens sommige bronnen eerder) nam de Engelse Laura Lushington een koppeltje (soms wordt ook 5 genoemd) mee naar huis. Uit deze katten werden weer kittens geboren met de bekende aftekening. De conclusie was snel gemaakt, dat hier sprake was van een speciaal ras. Het nestje bestond uit 2 katertjes en 2 poesjes met de volgende namen : de Burdur, Bysantium, Antalya Anatolia en Van Iskendrum Guzelli. Deze namen zijn nog vaak terug te vinden op de huidige stambomen. Lydia Russell zou 4 generaties “fokzuiver” fokken, waarna erkenning door de GCCF in 1969 een feit was. Erkenning door de FIFE volgde in 1971, TICA in 1988 en de CFA pas in 1994. In 1973 werd de eerste Turkse Van naar Nederland gehaald door Ans de Munck. Deze kater heette Vadibati Zencefil. Hierbij kwamen later nog de kater Van Mistik en de poes Cayeli Zara. De cattery kreeg de naam Dar er Salaam. Aanvankelijk werd alleen de kleur auburn/wit erkend. Zelfs zou soms op de stamboom auburn/wit worden vermeld, terwijl het kitten cream/wit was.
Herkomst
Het Van-Meer is een zout meer gesitueerd in Oost Anatolië, op 1720m hoogte. Het heeft een oppervlakte van 3740km2 en is omgeven door hoog vulkanisch gebergte. De winters zijn streng en vochtig, de zomers warm en droog. Ook de bij ons gedomesticeerde Turkse Van past zich nog aan klimatologische veranderingen aan. Zo kan hij er ‘s zomers als een korthaar uitzien, z’n staart verraadt hem dan nog vaak de langhaarfactor te bezitten.
Karakter
Van veel rassen wordt gezegd, dat de katten zich als honden gedragen. Van de Turkse Van is dit zeker waar. Ze zijn erg mens gericht en bemoeien zich overal mee. Zo ook wanneer er een wildvreemde monteur over de vloer komt, voor de c.v. bijvoorbeeld, staan ze met z’n allen de werkzaamheden gade te slaan en maken het werken soms onmogelijk. Visite kunnen ze ook goed bezig houden, ook wanneer deze niet zo’n kattenliefhebber is. Een te apporteren speeltje wordt bij herhaling bij zijn of haar voeten gelegd. Hem negeren is onmogelijk, hij zal de aandacht blijven opeisen tot hij z’n zin krijgt.
In het verleden had de Turkse Van een slechte naam, omdat deze op shows door de stewards niet te hanteren was. Op dit moment komt dit vrijwel niet meer voor. Ze worden ook bij de TICA en CFA geshowd, waarbij ze op een dag een aantal keren uit de kooi worden gehaald door de keurmeester om beoordeeld te worden en soms in een final mogen terugkomen.
In wezen is de Turkse Van een erg lieve kat, m.n. de katers kunnen flemen. T.o.v. andere katten zijn ze wel erg dominant. Opgegroeid zonder honden wennen kittens snel aan deze, m.n. wanneer de honden katten gewend zijn. Sommige moederpoezen tolereren geen andere katten in de buurt van de kittens, wat gedurende 3 maanden wel wat spanning in de cattery kan brengen.
De Turkse Van is een sportieve kat tot op hoge leeftijd. Hij heeft daarom wel de ruimte nodig. Een afgezette tuin of balkon wordt zeer gewaardeerd. De voorliefde voor water is m.i. niet uniek. Het te water gaan op een warme zomerdag is een uitzondering, behalve wanneer ze op jacht zijn. In de thuissituatie betekent dit, dat de speeltjes regelmatig in de drinkbak worden gegooid en er vervolgens weer uitgehaald worden.
Met een of meer Turkse Van katten verveel je je nooit. Je kunt van alles van ze verwachten. Deuren opmaken, ook van de koelkast, kende ik al, maar wat denk je van een kat die een tunneltje naar de tuin van de buren graaft, omdat ontsnappen via de bovenkant van de ren onmogelijk is?
Toiletteren
Er is weinig werk aan het onderhouden van de vacht, hetgeen je van een hoofdzakelijk witte kat niet zou verwachten. Een wekelijkse kambeurt is voldoende. Na castratie krijgen de meesten een wollige ondervacht, soms is dan vaker kammen noodzakelijk. Komen de katten buiten, dan is alle vuil en stof na 3 dagen binnen houden volledig verdwenen. Een wasbeurt is vrijwel nooit noodzakelijk. Hierna goed afdrogen, maar nooit föhnen.
NOK – standaard (afgeleid van GCCF-standaard)
Type De Turkse Van is een halflanghaarkat met een uniek patroon. Het is een grote goedgespierde kat met een stevige botstructuur en dit ras heeft 3 tot 5 jaar nodig om volledig uit te groeien.
Kop Stevige, brede wigvormige kop met afgeronde contouren, opvallende jukbeenderen en afgerond snuitje, een stevige kin. In profiel een rechte neus met een bijna onzichtbare dip bij de neusbrug.
Oren Vrij grote, goed behaarde oren. De oren staan tamelijk rechtop en nogal dicht bij elkaar. De achterkant van de oren is goed behaard.
Ogen Grote ovale ogen, iets schuin geplaatst met een alerte blik. Oogkleur: amber en/of blauw.
Lichaam, poten en voeten Lang en stevig, goed gespierd lichaam met een brede, diepe borst. Middellange, goed gespierde poten en ronde voetjes. Stevige botstructuur.
Staart Goed behaarde staart in goede verhouding met lichaam.
Vachtstructuur Lange, zachte zijdeachtige vacht zonder wollige ondervacht.
Beharing Lange kraag vanaf de ooraanzet en bef, volle dichtbehaarde staart.
Aftekening De Turkse Van heeft één gekleurde vlek op de kop: deze vlek komt niet aan de ogen toe en reikt niet voorbij de achterkant van de oren; de vlek wordt in tweëen gedeeld door een verticale witte bles. De staart is totaal gekleurd. Het gekleurde gedeelte mag iets doorlopen op de rug; de staart mag enige ghostmarking vertonen. De rest van de vacht is krijtwit zonder gele zweem. Op de rug zijn bij een uitmuntend dier enige kleine willekeurig geplaatste vlekjes toegestaan.
Toegestane kleuren Wit met “Van”-patroon in de kleuren auburn, crème, zwart, blauw in effen, tabby, tortie en torbie.
Niet toegestaan:
Oosters of cobby type
Fijne botstructuur
Te kleine volwassen katten
Oranje of koperkleurige ogen bij volwassen dieren
Geen Van-aftekening
Gedeeltelijk witte staart
Van Kedisi
Voor de meeste mensen afkomstig uit Turkije is deze geheel witte kat de echte Van kat. Zelfs de Turkse Televisiezender TRT beschouwt “onze” Turkse Van als gewone huiskat. Het is deze geheel witte kat waarvoor een exportverbod geldt. Qua type is hij gelijk aan de gekleurde Turkse Van.
Met toestemming importeerde Lois Miles de witte poes Addinsh Layla. Ze kruiste deze met geregistreerde auburn/witte katers. Hieruit werden zoals verwacht zowel witte, als auburn/witte kittens geboren. Op sommige stambomen staan Layla en 2 van haar witte kinderen Ballantyne Tipi en Ballantyne Kar Tanesi te boek als auburn/witte Turkse Van katten.
Op 23 februari 2005 is de GCCF accoord gegaan met voorlopige erkenning van de geheel witte Van kat als Turkish Vankedisi met toestemming om te kruisen met de Turkse Van. Er is hier gekozen voor deze naam, omdat de naam Van verbonden is met de speciale aftekening.
De LOOF (Livre Officiel des Origines Félines), die tegenwoordig wat betreft katten in Frankrijk alles regelt, erkent wit als variëteit bij de Turkse Van.
Binnen de TICA is de erkenning van de kleur wit bij de Turkse Van voor Championship opgestart. Dit kan misschien per 1-5-2006 al een feit zijn.
Inmiddels zijn er in Nederland witte Turkse Van kittens geboren bij Cattery Van Yakamoz en Cattery Yeni Raki uit Turkse en Duitse importdieren. Bij de FNK loopt een erkenningsaanvraag.
